de afgezweepte en de merites van zijn karwats

Tsead Bruinja  - 10 juni 2021

Vijf schrijvers werden door Museum Het Valkhof en Wintertuin uitgenodigd te schrijven bij tentoonstelling De Pest. Het Valkhof gaf er prachtige poëziekaarten van uit, verkrijgbaar in combinatie met een museumbezoek.

Rattenkoning (1907). Zoologisches Museum der Georg-August-Universität Göttingen. Foto Wim Melsen.

 

 

de afgezweepte en de merites van zijn karwats | Tsead Bruinja

nooit geweten dat de vlo een slokdarm heeft
dat een bacil die kan blokkeren
waardoor de dorst van de vlo oneindig wordt
en hij met een bek vol besmet bloed
blijft bijten in zijn gastheer rat

een beetje als een afgezweepte flagellant
bij wie de denkspier is afgesloten
een dorstige fanaat naarstig op zoek naar likes van god
die na drieëndertig en een halve dag marcheren
overijverig aan zijn pogrom begint

met dien verschil dat de vers gebacilleerde vlo
zich niet door een geestverwante boeteling vooraf
met steriele naald wonden laat prikken in de rug
om zo het succes van de gesel
te bespoedigen

geen vlo vlooit ooit de vlo

rat en bacil hebben iets meer nut
het zijn de puinruimers van de natuur
die de waanzin van zelfkastijding tuchtroede
en religieuze verkleedpartijtjes
waar de klan een puntje aan kan zuigen
bespaard is gebleven

lang leve bacil vlo en rat
en iets minder hoera of joechei voor het schip
dat hen italië binnenvoer

en uiteindelijk de immer
voor luchtfietserij bevattelijke medemens
op linke ideeën bracht

 

Rattenkoning (1907)

Een rattenkoning is een zeldzaam fenomeen waarbij de staarten van ratten zo sterk verstrengeld zijn, dat de dieren niet meer los van elkaar kunnen komen. Vanaf de middeleeuwen gelooft men dat de vondst van zo’n rattenkoning een voorbode is voor een pestuitbraak. Dit is niet eens zo’n vreemde gedachte, aangezien wij nu weten dat ratten de belangrijke gastheren zijn van de pestbacterie Yersinia pestis.

Klik door naar de rest van de gedichten.

De Pest

Nu te zien t/m 22 augustus

Vier eeuwen lang was Europa in de greep van de pest. De Zwarte Dood, zoals de ziekte soms ook wordt genoemd, maakte tientallen miljoenen slachtoffers. Museum Het Valkhof laat in De Pest zien hoe een van de meest verwoestende infectieziekten die ooit de wereld teisterden zijn sporen heeft nagelaten in kunst en samenleving. Met meer dan 200 werken van kunstenaars als Gabriël Metsu, Albrecht Dürer, Erwin Olaf en Berlinde De Bruyckere en schrijvers als Dante Alighieri, Giovanni Boccaccio en Albert Camus verbindt het museum de geschiedenis van de pest met de actualiteit. Niet eerder werd in Nederland een tentoonstelling van deze omvang aan dit onderwerp gewijd.

Vast voorbereiden op je bezoek aan De Pest? Dat kan! Klik door naar de website van Museum Het Valkhof en/of luister nu alvast naar De Pest – De Podcast of lees mee met Pestparels.

Tip voor tijdens je bezoek: neem je eigen oordopjes of koptelefoon mee en luister naar de gratis audiotour via een QR-code.

 

Tsead Bruinja debuteerde in het Fries in 2000 met de bundel De wizers yn it read/De wijzers in het rood en in het Nederlands in 2003 met Dat het zo hoorde. Bruinja stelt bloemlezingen samen, recenseert, presenteert, interviewt en treedt op in binnen- en buitenland. Daarnaast werkt hij regelmatig samen met beeldend kunstenaars, typografen en vormgevers. Bruinja's bundels werden genomineerd voor de Jo Peters PoëziePrijs, de Ida Gerhardtpoëzieprijs en de Obe Postmapriis. In 2019 verscheen zijn bundel Ik ga het donker maken in de bossen van. Tot en met 2020 was hij Dichter des Vaderlands van Nederland. (Foto door Dirk Skiba.)