de Schrijfwerkplaats #2 | Zes oud-deelnemers

Tijdens het Wintertuinfestival op 18 april 2022 presenteerden schrijfbegeleiders Merlijn Huntjens en Yentl van Stokkum een paar van de beste auteurs uit Wintertuins Schrijfwerkplaats. Ben je benieuwed naar de Schrijfwerkplaats? De denktank Literature in Society / Society in Literature 2021 deed er onderzoek naar. In 2021 bestond de denktank uit Youri van Boxtel, Rinke Hoentjen, Zaleh Khalilnezhad, Celeste Roberts, Willeke Roefs, Selena Sarah Selena, Kelsey Vis, Nathan de Waard en Paula Werdnik.

Introductie

In de denktank Literature in Society / Society in Literature sluiten letterenstudenten van de Radboud Universiteit hun bacheloropleiding af door zich te oriënteren op een actueel maatschappelijk vraagstuk in relatie tot hun discipline. In het collegejaar 2020-2021 gingen negen studenten in een interdisciplinair samengestelde groep aan de slag met twee opdrachten van Wintertuin met betrekking tot de Schrijfwerkplaats, Wintertuins creatief schrijfatelier voor mensen die Nederlands leren.
Allereerst met het schrijven van een introductie bij de de Schrijfwerkplaatsmethode gebaseerd op wetenschappelijk literatuuronderzoek, met als vraag hoe toegankelijk het literaire veld is voor schrijvers die Nederlands leren. En ten tweede met het schrijven van een epiloog bij diezelfde methode, gebaseerd op interviews met oud-deelnemers van de Schrijfwerkplaats, waarin zij gevraagd werden naar hun ervaringen met en de effecten van de Schrijfwerkplaats.
De studenten gebruikten hiervoor de kennis en vaardigheden zij in hun studie hebben opgedaan. De combinatie van onderzoek, reflectie en praktijk is het kernpunt van de denktank. Hieronder lees je een ingekorte versie van hun epiloog, zoals opgenomen in de methode van de Schrijfwerkplaats. Klik ook vooral even terug naar de introductie, waarin de noodzaak van de Schrijfwerkplaats wetenschappelijk onderbouwd wordt.

Zes oud-deelnemers van de Schrijfwerkplaats

Door Denktank Literature in Society / Society in Literature: Van Boxtel, Hoentjen, Khalilnezhad, Roberts, Roefs, Selena, Vis, De Waard en Werdnik

Zes oud-deelnemers van de Schrijfwerkplaats delen hun ervaringen:

Randa Awad (Palestina, kunstenaar en gepubliceerd auteur)
Asif Azim (Beloetsjistan, een master in Business en Finance)
Alaa Alhindaoui (Irak, journalist)
David Estrada (Nicaragua, heeft een voorliefde voor Russische literatuur)
Sīmó Shaif (Jemen, programmeur)
Denise Moura (Brazilië, PhD in politieke economie).

De motieven om mee te doen aan de Schrijfwerkplaats verschillen erg per persoon. Eén reden daarvoor is dat de groep altijd bestaat uit mensen met schrijfervaring en mensen zonder schrijfervaring. Verschillende deelnemers vinden het prettig dat ze elkaar in de Schrijfwerkplaats kunnen helpen met bepaalde vraagstukken en velen vinden het leuk mensen van zoveel verschillende afkomsten te leren kennen. Ook vinden ze het fijn veel te vragen aan de Nederlandse schrijvers. Zo geven Alaa en Denise aan dat ze in hun land van herkomst al ervaring hadden met schrijven, maar dat de manier van schrijven hier heel anders is. Ze willen hun Nederlandse taalvermogen graag vergroten. Asif geeft aan dat hij nog geen ervaring had met schrijven en dit graag wilde proberen in het Nederlands. Sīmó had al ideeën over wat hij wilde schrijven, maar hij wist niet hoe hij moest beginnen. David vindt schrijven een fijne manier van ontspannen en een mooie kans om zijn Nederlands te verbeteren.
Een gedeelde ervaring van de deelnemers is de uitdaging en energie die door de Schrijfwerkplaats verkregen wordt. David zegt hierover: ‘Alles was nieuw op deze nieuwe plek.’ Denise vertelt dat ze na haar drukke werkdag moe naar de Schrijfwerkplaats ging. Ze was bang dat ze geen energie meer zou hebben voor de bijeenkomsten, maar ze merkte dat ze hier juist meer energie van kreeg. De sfeer is goed, ze heeft tijd om te ontspannen en kan genieten van de opdrachten. In de twee uur dat de deelnemers aanwezig waren kregen zij verschillende opdrachten waarmee ze aan de slag konden.
De opdrachten zelf vallen goed in de smaak bij de deelnemers. David en Sīmó prijzen allebei de zintuigenopdracht, waarin de deelnemers de vraag kregen om zintuiglijke waarnemingen te beschrijven. Ook vertelt David over de vogelopdracht, waarbij de deelnemers schreven vanuit het perspectief van een vogel die ze zelf mochten kiezen, in een situatie die ze zelf konden bepalen. Alaa’s lievelingsopdracht was in samenwerking met een journaliste uit Marokko die kwam vertellen over de Nederlandse media en het schrijven in het Nederlands. Zij kon de deelnemers helpen met vertalen vanuit het Arabisch naar het Nederlands.
Bij de sessies zijn altijd twee begeleiders aanwezig die de deelnemers ondersteunen bij hun schrijfproces. Randa benadrukt dat de rol van de begeleiders meer coöperatief was dan dat ze alleen feedback gaven. Ze hielpen vooral met vertalen, Nederlandse grammatica en schrijfconventies en niet zozeer met het creatief schrijven. Sīmó vertelt dat de begeleiders bijvoorbeeld hielpen met het zoeken naar synoniemen en rijmwoorden, omdat de woordenschat van de deelnemers hiervoor soms te beperkt was. Alaa vertelt dat hij door deze hulp veel nieuwe en mooie woorden heeft geleerd. Denise vond het daarnaast leuk om te merken dat de deelnemers in de loop van de weken steeds meer zelfvertrouwen kregen en hierdoor ook andere deelnemers durfden te helpen bij de opdrachten. Ze vindt dat er een goede verdeling was van de hoeveelheid zelfstandig werk die de deelnemers per sessie kregen en de tijd die er werd besteed aan het samen doornemen en herschrijven van de teksten. Ook Asif benoemt dat niet alleen de begeleiders hielpen met schrijven, maar dat de andere deelnemers graag hielpen door elkaar te verbeteren of hun mening te geven. De deelnemers laten weten dat hun werk niet overschaduwd werd door de begeleiders. Zoals Asif zegt: ‘Schrijven kan niet samen, het is je eigen gevoel.’
De Schrijfwerkplaats is bij alle deelnemers goed bevallen, wat blijkt uit de positieve wijze waarop zij over de sessies van de Schrijfwerkplaats vertellen tijdens de interviews. David geeft de Schrijfwerkplaats het cijfer 8,5 en is erg tevreden over de twee dimensies die de Schrijfwerkplaats aanbiedt: het creatief schrijven en het schrijven in het Nederlands. Ook geeft hij aan dat de begeleiders ontspannen en vriendelijk waren en vindt hij het fijn dat de sessies gratis waren. Hij heeft veel dingen geleerd en zijn persoonlijke doel is bereikt. Sīmó is erg te spreken over het uitwerken van ideeën, het opdoen van ervaring en het leren kennen van de culturen van de andere deelnemers. Ook vindt hij het erg leuk om samen met de andere deelnemers te kunnen leren. Randa zegt dat de meeste deelnemers geen professionele schrijvers zijn, maar dat in iedereen een schrijver schuilt en dat het schrijfwerk vanzelf mooier wordt wanneer je hier actief mee aan de slag gaat. Verder geeft ze aan dat de Schrijfwerkplaats haar erg heeft geholpen met het leren van de Nederlandse taal. Ook Denise is heel positief over de Schrijfwerkplaats. De sfeer was goed en ze had plezier in het creatief gebruiken van het Nederlands. Alaa genoot ook van de sessies. Hij vond het fijn om samen te werken met de andere deelnemers en om elkaar te kunnen helpen. Ze konden elkaar feedback geven over de Nederlandse grammatica, woordkeuzes en spelling. Daarnaast vindt hij het ook leuk dat ze mochten schrijven over zelfgekozen onderwerpen. Asif is het meest te spreken over het verbeteren van zijn Nederlands. Hij schrijft eerst in zijn eigen taal en vertaalt zijn schrijfwerk daarna naar het Nederlands. Omdat zijn moedertaal genderneutraal is vond hij het soms moeilijk om in het Nederlands te moeten kiezen tussen hij en zij. Hier heeft hij veel over geleerd tijdens de sessies van de Schrijfwerkplaats.
Toch zijn er ook nog wat verbeterpunten voor de volgende editie van de Schrijfwerkplaats. David geeft aan dat het fijn zou zijn als er een introductie zou worden gegeven van tevoren. Ook komt hij met het idee om eerst teksten of gedichten van iemand anders te lezen voordat ze zelf beginnen met het schrijven. Sīmó geeft aan dat hij liever meer tijd had gehad om te schrijven tijdens de sessies. Hij was daarnaast bang dat hij dingen zou missen tijdens de uitleg omdat deze mondeling was, en komt met het idee van een boekje waarin de opdrachten schriftelijk staan uitgelegd. Over het algemeen zijn de deelnemers erg tevreden over de sessies van de Schrijfwerkplaats. Binnen een diverse groep deelnemers zoals deze zullen persoonlijke verschillen en voorkeuren niet allemaal in te willigen zijn, maar het is duidelijk dat de deelnemers overwegend tevreden zijn over de aanpak van de sessies. Ze geven allemaal aan dat ze hopen dat er nog een volgende editie van de Schrijfwerkplaats georganiseerd zal worden.
Wat zijn de effecten van de Schrijfwerkplaats op deze zes deelnemers? Het meest duidelijke effect is de verbetering in de Nederlandse taal. Alle deelnemers geven aan dat ze veel geleerd hebben met betrekking tot zowel grammatica als woordgebruik, en ook het lezen van de Nederlandse taal.
Een ander belangrijk effect dat de Schrijfwerkplaats teweegbrengt is het contact tussen de deelnemers en de sfeer binnen de groep. Een aantal deelnemers gaf aan dat ze graag nog contact willen houden met de rest van hun groep na de Schrijfwerkplaats. En het laatste belangrijke effect dat de Schrijfwerkplaats heeft, is de connectie met de emoties van de deelnemers. Asif geeft aan dat hij graag zijn gedachten en gevoelens deelt met de andere deelnemers: ‘Hoe kan ik beter mijn emoties en gedachten op papier zetten of beschrijven, zodat iedereen het kan verstaan?’ Zo waren de deelnemers ook in staat om elkaar te motiveren.
Tot slot is het belangrijk om op te merken dat de Schrijfwerkplaats zo goed is bevallen dat de deelnemers aangeven graag vaker mee te willen doen aan soortgelijke projecten. De deelnemers vragen dan ook of zij, en toekomstige deelnemers, op de hoogte kunnen worden gehouden van volgende edities of soortgelijke projecten.

de Schrijfwerkplaats

Bij de Schrijfwerkplaats begeleiden jonge, professionele schrijvers de deelnemers bij het oproepen en optekenen van hun verhalen. De deelnemers, allen volwassen NT2- leerlingen, werken toe naar een publicatie, presenteren het resultaat op festivalpodia en in podcasts. Het creatief schrijfproces is een aanvulling op de taallessen die de deelnemers volgen bij NT2-scholen waarmee wordt samengewerkt en focust op de artistieke expressie in het Nederlands. In het najaar van 2021 presenteerden deelnemers van twee Schrijfwerkplaatsgroepen een bundel: Iemand zette gewoon het licht aan (Utrecht) en Vanaf mijn plek hier (Nijmegen).
In het seizoen 2020-2021 was de Schrijfwerkplaats in Nijmegen, Utrecht en Roermond. Dit najaar zijn er bijeenkomsten in Rotterdam, Utrecht en Antwerpen. De nieuwe edities worden uitgevoerd i.s.m. de de Bibliotheek Rotterdam, de Bibliotheek Utrecht, Bibliotheek Permeke, atlas · integratie & inburgering Antwerpen, Red Star Line Museum, Antwerpen Boekenstad en Creatief Schrijven. Het project wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van Literatuur Vlaanderen, het Nederlands Letterenfonds, de Taalunie, het VSB Fonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie.